|
1-ги моорей: «Улегер домакта нугул чок,
Уер суунда балык чок».
Башкарыкчы:
Моорейнин дуруму: улегер домактын эгезин чугаалаарымга, силер тондурер силер. Чижээ: «Ан оруу – хан» – деп, эгелеп чугаалаарымга, «мал оруу – чаг» - деп, тондурер дээн ышкащ. Алдыы аалдын оолдарынга, устуу аалдын уругларынга беш-беш улегер домактар боор. Бир улегер домакка улуг дизе 1 минута ишти харыылаар. Бир эвес, харыылап шыдавайын баар болза удур турар оске аалдын уруглары харыылап болур. Улегер домакты шын чугаалаан команадага 2 очкону бээр, бир эвес, чогаадып чугаалаан болза, утказы дугжуп турар хире болза 1 очкону бээр. Устуу аалдын уругларындан эгелептээлинер!
Улегер домактар:
1) Аалчы кижи алыксак,
Анайлыг ошку эдиген.
2) Аарыг кижи экириир,
Арган мал семириир.
3) Адазынга кызы чассыг,
Авазынга анай чассыг.
4) Ажылынга кызымак –
Амыдыралга ынак.
5) Айбылаарда, дунма белен,
Азыраарда, анай белен.
6) Арга – ыяшты хат шимчедир,
Ажылчы чонну шын шимчедир.
7) Чаш кижини коргудуп болбас,
Чаваа аътты туредип болбас.
8) Узер буга мыйыс догээр,
Улегер билбес куш догээр.
9) Чашпаанын созу хой,
Сайгырактын чини хой.
10) Чадаг кижээ чер ырак,
Чалгаа кижээ чем ырак.
11) Чугаалаарга – дылга халалыг,
Ыытаваска – сагышка анчыг.
12) Сагыш – сеткил хири,
Эът – кеш хиринден дора.
13) Ийи дужумет найыралдажыр болза,
Хааны –даа тиилеп болур.
14) Чаагай адын чидирери белен,
Багай ат –алдардан адырлыры берге.
2- ги моорей: 1) «Кажыктарны кангырадыр
Кажык – биле ойнаптаалы!»
Башкарыкчы: Устуу аалдын, алдыы аалдын бир – бир идекпейлиг толээлерин дорже чалап алыылынар!
Оюннун дуруму: Кажык-биле оюн - ийи холдап кажыктаары. Кым тондур кажыктарны ойнап аптар, ол уткан боор. Уткан кижинин командазы 3 очкону, оскези 1 очкону ажылдап алганнар боор.
2) «Шашки – машки»
Башкарыкчы: команда бурузунун база бир-бир толээлерин шолче чалап алыылынар! Шашкилээш удуп алганынын командазынга 3очкону, а оскезинин командазынга 1 очкону немей салыр.
3) «Узун – тыныш»
Башкарыкчы: Узун-тынышка маргыжыптаалынар! Аал бурузунден база бир – бир идекпейжилерни чалап алыылынар. Санаарда «курут» деп сос - биле адаар, тыныш тынмайн эн-не хойну санапкан кижи командазынга уш очко ажылдап алган боор, а демгиизи бир очко ажылдап алган боор.
Алдыы аалдын толээзинден эглептээлинер!
3-ку моорей: «Тоолум дошта,
Тывызыым дытта»
Башкарыкчы: Устуу аалдын уругларындан ийи уругну чалап алыылынар, алдыы аалдын оолдарындан база ийи оолду аалывыстын ортузунче чалап алыылынар.
Оюннун дуруму: бир аалдын толээлеринге-ле бир-бир шаарик берип каар бис, ону холу-биле тутпайын канчап-даа тургаш болза чарар. Шарик иштинде саазында бижип каан тывызыкты номчааш харыызын тывар. Мурнай шарикти чарыпканнарга 1 очкону немей салыр.
Тывызыктар:
1) Корунчукке маннаар аъдым,
Хорзунунге хоржок аъдым. (Коньки)
2) Хыл дег боттуг,
Хымыш дег баштыг. (Телефон)
3) Кызыл донгам сиген аастыг. (Ыт-кады)
4) Дадаамал дег дилген чаагай,
Дадаазын дег тырткан чаагай. (Быштак)
5) Агы актан артык,
Каразы киштен кара. (Ала-сааскан)
6) Черден унгещ, дээрге четти. (Туман, ыш)
7) Ашак, куяк чогушту,
Аал ишти амырады. (Согааш, бала)
8) Даалык-даалык чоруктуг,
Талдар карты чемиштиг. (Кодан)
9) Касс оруу калама
Дуруяа оруу тунук (Тон чени, идик)
10) Агаарда оруктуг
Ажык шолде турлаглыг (Кавай)
4-ку моорей: «Кожамыкка кончуг-ла бис,
Кожа дыртып салыр-ла бис».
Башкарыкчы: Устуу аалдын база алдыы аалдын оолдары, кыстары шупту кожамыкка маргыжыптаалынарам!
Моорейнин дуруму: бир команда кожамыктапкан соонда уламчылап ийиги команда кожамыктаар, дээш улаштыр-ла кайы бир команда туруптарга чедир ырлажыр. Бир кожамыкты-ла 1 очкога санаар.
Башкарыкчы:
Моорейивис моон-биле адакталып тур, шииткекчилеривиске шиидеринге уеден берээлинер!
|