"Мамаларга, Март 8 - биле!" «Хеймерек» болуктун ада-иелеринге «Март 8» байырлалынга таварыштыр оюн - моорей

 Мамаларга, Март 8 – биле!

Сорулгазы: 1) Март 8  дугайында билиглерни нептередири;

2) Уругларнын миниишкин органы салаа баштары – биле чуруурунга ооредири;

3) Садик – биле ада-иелернин аразында харылзаазын быжыглаары. 

Дерилгези:  ленталар, саазындан кескен чечектер, чуруктар база шариктер.

Арга методу: оюн – моорей,  айтырыг- харыы,

 Чорудуу

Башкарыкчы: Экии, эргим хундулуг ада-иелер, башкылар база  аалчылар.

Угбаларга, аваларга, дунмаларга,

Чааваларга, кенээттерге, кууйлерге..

Уттундурбас оорушку-маннайлыг

Частын онза байырлалы – Март 8-биле!

Март сестин будуузунде хережээн чон

Мага-хандыр ойнап-хоглеп, байырлазын.

Чазык-чаагай хулумзуруг арыннардан

Частын чараш байырындан ыравазын!

Аваларга оюн - морей:

1) Оюн «Айтырыг-харыы»  а) кым? чуу? 

2) Шулук чогаадыры  «Чогаадыкчы мамалар»

3) «Уругларнын айтырыглары» – уругларынар мындыг айтырыглар салган-дыр, канчалдыр харыылаар силер?

· Мама, иштинче опея канчап кире бергени ол?

· Ээремчик кижини ызырыптар бе?  (суурувуста ээремчиктер кижи ызырбас, чылыг чурттарда ээремчиктер ызырар. Ызырар ээремчиктер: шагаан-теве биле черная вдова).

· Ыт – биле диис чуге корушпес чувел, авай?

· Кыжын чуге чаъс чагбас чувел?

 

Аянмаа Допуй-оолдуу шулук «Соннээр ийик мен» -  Виктория Тейнин

Аваларнын байырлалын

Четикпейн манаар-дыр мен,

Чернин чечээ турган болза

Авамга мен соннээр ийик мен.

 

Башкарыкчы:

Бо хун бистин чаштарывыс

Байырлалда силерлерге,

Хоглуг бичии матрешкалар.

Ынчангаштын чаштарны бээр

Динмиттелдир адыш часкап,

Чаптавышаан уткуулунар!

(музыка «Матрешка», уругалар унуп келгеш чыскаалып алыр)

 

Уругларнын кылган белектерин аваларга суннары.

 

(уругларны сандайларга олуртуп алыр, оон эжик соктаар)

 

Башкарыкчы: Уруглар, эжик соктап тур! Бистин байырлалывыста кым аалдап келген чоор?! Авалар, башкылар, кырган-авалар шупту мында чедип келген болганда, ам кым моорлап келген чоор?

(эжикти ажыдыптар)

Удувас-оол:  Экии шупту!

Каас чараш сарафаным кедипкештин,

Кайгамчыктыг байырлалда чедип келдим.

Аваларга, уругларга, башкыларга

Аас-кежик,оорушкуну кузеп тур мен.

Башкарыкчы:  Четтирдивис, улуу-биле Удувас-оол!

Бистин байырлалывыста аалдап келгенинге ооруп тур бис.

Коруп кор даан, сен ышкаш болгаш, бичии чаптанчыг удувас-оолдар чеже-дир!? Шупту сээн эштерин.

 

Удувас-оол: Ылап-ла ле, шупту менээ домей, чугле бичи-бичии. Ынчаарга мен манаа менээ домей эштерим–биле катай самнап, ойнап, хоглеп алгаш чорууйн.

Самнаптар бис бе, уруглар?!

Дыкка чраш самчылар ийик бис чоп!

(Уруглар чыскаалып туруп алгаш, «Бис бичии ойнаарактар бис» - деп, ырыны ырлап коргузер). 

Чечектерни черже чажыпкаш, уругларга:

Башкарыкчы:  Уруглар! Байырлалда аваларывыс, угбаларывыс, кырган-аваларывыска белек кылдыр байырлал таварыштыр черде чыдар чечектерни кым хойну чыыпкаш, сунуп бээр эвес! 

Аваларга тураскааткан «Мамаларга, Март 8 – биле!» деп,  байырлалывыс моон-биле доозулду.  Келген аваларга, башкыларга, угбаларга, кырган-аваларга база катап байырлал таварыштыр кан-дег быжыг кадыкшылды, амыдырал-чуртталганарга чугле экини кузевишаан, чедип келгенинерге улуу-биле ооруп четтиргенивисти илередип тур бис.

Ажыглаан материалы:

1) Орус, тыва дыл кырында шулуктер чыындызы;

2) Шулуктер альбому (Сылдысчыгаш солунундан чыып кылган шулуктер)

3) Бот чогаадылга.